Jacayl
Waa maxay
jacayl?
Qaar kamida
falaasifada ayaa sheegaya in kalmada jacayl ama xubi aanay wax xidhiiidh ah la
lahayn waaqica amba shay xaqiiqi ah oo la taaban karo, in kasstoo oo uuu ahaa jacaylku tiir kamida
tiirashii ay falsafadu kutaagnayd xiligii iqriiqiyiinta, xiligaas oo ay soo
bexeen aragtiyo tilmaamaya in uu yahay jacaylku shay maadi ah oo laxadhiidha
rabitaanka jinsi ee basharka, sidoo kale aragtiyo kaloo waxaa iyana jira qaba
in jacaylku yahaymaado ruuxi ah oo dadka kadalacaysa mustawaha basharnimada una
dalacaysa mustawaha uluuhiyada, sida uu tilmaamay faylasoofkii orosdoo
“jacaylku waa mid kadhigan labo jasad iyo hal ruux”.
Jacaylka
eray bixin ahaan waxaa lagu tilmaami karaa inuu yahay dareen cajabeed oo uu
qofku dareemo lana wadaago mid kamida asxaabtiisa ama qaraabadiisa, ama shay
kalaba , balse qeexitaanka ugu caansan ayaa ah dareen ku cajab galiya ood
uqaado ruux qaangaara , si roomaatik ahna kuusoo jiita.
Noocyada
jacaylka
Wxaa jira
qaabab badan oo loo tilmaamay jacaylka iyadoo fahano kaladuwan oo lugu salayn
karo noocyadiisa ,waxay ku kala duwan yihiin qaabab badan kuwaas la kala sooci
karo rabitaanada iyo cawaadifta laxidhiidha nooc kasta oo kamid ah noocyadiisa,
maadaama ooy jiraan noocyo kala gadisan oo jacaylo ah waxaa iska caadi ah in uu
jiro noocyo faaido uleh caafimaadka shaqsiga, halka uu qaar kamid ahi uu
dhibaato u keeno caafimaadka qofka, waxaana xusid mudan in dhaqanka reer
galbeedku uu afar nooc oo muhiim ah ku qotomo iyagoo ka raad raacaya dhaqamadii
iqriiqa ee hore waxayna kumagacaabeen mid kasta magac giriig ah, waana sidan:
·
Eros (eros) wuxuu la xidhiidha jacaylka noocani ahi dareenka galmada ama
caadifiga ah, wuxuuna ku tacaluqaa rabitaanka qofka osagoo qofku qof kale
asagoo u eegaya hadba inta uu kiciyo shahwadiisa, wuxuuna suura galinayaa
noocani inuu ruuxu helo farxad hadii ay usuura gasho , halka uu niyad jab
lakulmayo qofku hadii uu ku guul daraysto.
·
Fiiliya(philia)
jacaylka fiiliya waa jacaylka isku xidha asxaabta iyo dariska, waxaana dhalin kara noocan wada
jirka laba dhinac gaar ahaan markii mudo dheer lawadaago, waxa kaloo lagu qeexi
karaa noocan jacaylka ah gacaltooyo , walaal jacayl waxaana lagu tilmaama inuu
faaido wayn u leeyahay caafimaadka maskaxeed
·
Istorje (storge) jacayka istorje waa jacaylka labada waalida iyo caruurtooda
kadhexeeya, waxaana lagu tiriyaa inu yahay jacaylka dabiiciga ah uguna badan,
sidoo kale waa jacayl caadifi ah oon wax shuruud ah ku xidhnayn, sababtoo ah
waalidku kama fikiraan inay caruurtoodu mudan tahay jacaylka ay u hayaan iyo in
kale, tusaale ahaan hooyooyinku way jecelyihiin caruurtooda sikasta oo ay u
dhaqan xunyihiin, halka aanay asxaabtu ugu dulqaadan Karin dhaqamada qaloocan
kuna jelaanayn.
·
Agaabi (Agape) jacaylka agaabi waa jacaylka ay isu qabaan dunjiga biniaadamku guud
ahaan, maadaama uu bini aadamku u janjeedho is taageersiga is cafiska isu
dulqqdashada, waana jacayl ufaaido leh caafimaadka qofka isaga oo yaraynaya
cadhada qofka kora uqaday farxada iyo raynraynta .