Xanuunnada ilkaha iyo sida loo daaweeyo
Xanuunka ilkaha waa mid ka mid ah xanuunnada ugu caansan ee afka. Waxa uu sababaa dhaawac ilig ama caabuq ku dhaca iliga ama ciridka ku xeeran. Waxa uu keenaa xanuun, barar, cadaadis iyo dhiig ku furma afka. Xanuunka ilkaha waxa uu saameyn ku yeelan karaa caafimaadka guud ahaan, sida kuwa wadnaha, macaanka, cayilka iyo kansarka.
Xanuunka ilkaha waxa uu u dhexeeyaa noocyadan:
Xanuunka iligga loo bixiyo: Waa xanuun ilig oo ka dhashay caabuq ku dhaca iliga ama ciridka ku xeeran. Waxa uu keenaa xanuun adag oo soo baxa markii iligga wax lagu qaniino. Waxa uu sababa bakteeriyada ama caabuqa ilkaha. Waxa laga yaabaa inuu baahiyo daawo dalool ama ka saarid iligga u baahdo.¹
Xanuunka iligga aan loo bixinin : Waa xanuun ilig oo ka dhashay dhaawac ilig soo gaadhay ama jab. Waxa uu keenaa xanuun yar oo soo baxa markii iligga wax lagu qaniino. Waxa uu baahan yahay daawo dhaawac dhayid ah.
Xanuunka iligga oo caajis ah: Waa xanuun ilig oo ka dhashay caabuq ku dhaca dareemaha iliga. Waxa uu keenaa xanuun daran oo soo baxa markii iligga wax lagu qaniino. Waxa uu u baahanyahay daawaynta xididka.²
Sababaha ilka xanuun
Sababaha ugu badan ee xanuunka ilkaha waxaa ka mid ah:
Dhaawaca ilkaha
Caabuqa ilkaha
bararka Ciridka
Cunista qaadka
Sinusitis
Madax-xanuun kooxeed
Xanuunka wadnaha
Diabetes
Cudurada neerfaha
Daroogada
Faytamiin la'aan
Calaamadaha ilka xanuunka
Calaamadaha ugu badan ee xanuunka ilkaha waxaa ka mid ah:
Xanuun afka ah
Barar afka ah
Cadaadis afka ah
Dhiig ku furma afka
Ilkaha jaba
Daawaynta xanuunka ilkaha waxay ku xidhan tahay sababta. Haddii farqiga u soo baxo ilig xanuun, dhakhtarka ilkuhu wuxuu dhejin doonaa daloolka ama ka saari doonaa iligga. Xididka ayaa laga yaabaa inay lagama maarmaan noqoto haddii sababta xanuunka iliga loo go'aamiyo inuu yahay caabuq ku dhaca dareemaha iliga. Bakteeriyada soo gashay qeybaha gudaha ee iliga ayaa sababa caabuqan. Haddii uu jiro qandho ama barar afka, antibiyootiko ayaa la qaadan karaa.³
Ka hortagga ilka xanuunka
Si aad u hortagto xanuunka ilkaha, waxaad sameyn kartaa:
Nadaafadda afka iyo ilkaha si joogto ah
Isticmaalka cadayga xiliga aad wax cunto
Source:
(1) Waa maxay xiriirka ka dhaxeeya ilkaha iyo xanuunnada khatarta ah?. - bbcsomali
(2) Calaamadaha Xanuunka Ilkaha | Noocyada | Astaamaha | Sababaha - medicoverhospitals
(3) Xanuunka ilig ee caruurta |madreshoy