Soomaali galbeed maxaa ka ogtahay
Somali Galbeed waa erey Soomaaliyeed oo macnaheedu yahay Galbeedka Soomaaliya ¹. Sidoo kale waa magaca dowlad goboleed bariga Itoobiya, oo si rasmi ah loogu yeero Gobolka Somalida ². Waxaa deggan dadka Soomaaliyeed ee wadaaga dhaqan, luqad iyo diin la wadaaga dadka ku nool dalka Soomaaliya ². Waxay leedahay taariikh dheer oo halgan ah iyo iska caabin ka dhan ah xukunka Itoobiya iyo faragelinta shisheeye ¹ ².
Baaxada deegaanka soomaalida
Waxay dabooshaa qiyaastii 328,068 km2 waxayna leedahay dad gaaraya 11.7 milyan oo qof ².
Dawlad Goboleedka Soomaaliyeed ee Itoobiya. Waa gobal ku yaala bariga Itoobiya ooo daboolaya dhul qiyaastii ah 328,068 km2 waxayna leedahay dad gaaraya 11.7 milyan oo qof ¹. Waxaa xuduud la leh Jabuuti, Somaliland, Somaaiya iyo Kenya dhanka bari iyo konfurta, iyo gobollada kale ee Itoobiya ee galbeedka iyo waqooyiga ¹. Waxaa inta badan deggan dad Soomaaliyeed oo wadaaga dhaqan, luqad iyo diin ¹. Waxay leedahay tariikh iska caabin iyo halgan ka dhan ah xukuka Itoobiya iyo faragelinta shisheeye ¹. Sidoo kale waa mid dhexda kaga jirta gobollada ugu saboolsan itoobiya, oo wajahaya caqabado ay ka mid ah yihiin abaaraha, amni darrada, barakaca iyo xad-gudubyada xuquuqda aadanaha² ³. Dawladda gobolka waxaa hogaminaya waqti xaadirkan aan maqaalkan doyaarinayno Madaxweyne Mustafa Muhummed Omer, oo la magacaabay 2018 ka dib markii laga xayuuubiyaay madaxweynihii hore Abdi Mohamud Omar, oo lagu eedeyay xadgudubyada xuquuqda aadanaha ka dhan. Caasimada
Magaalada caasimada ah ee Somaali Galbeed waa Jijiga ¹, oo ah magaalo ku taal bariga Itoobiya oo ay ku nool yihiin dad gaaraya 340,000 oo qof ². Waxay noqotay caasimadii 1995, iyadoo laga soo beddelay Gode, oo ahayd caasimaddii hore ¹. Jijiga sidoo kale waa xarunta maamulka ee aagga Jijiga iyo Gobolka dawlada deegaanka soomaalida².
Madaxdii soo martay dawlad deegaanka
Madaxweynayaasha Gobolka Soomaaliyeed waa madaxda laanta fulinta ee dowladda gobolka. Waxaa soo doorta Golaha Gobolka, oo ah waaxda sharci dejinta ee gobolka ¹. Ilaa 13 madaxweyne ayaa soo maray dawlad deegaanka soomaalida ilaa 1993 ². Waa kan liiska madaxawaynayaashu:
• Abdullahi Maxamed Sa'di ( 1993 )
• Xasan Jire Qalinle ( 1993-1994 )
• Abdirahman Ugas Mohumed Qani ( 1994-1995 )
• Ahmed Makahel Hussein ( 1995 )
• Eid Daahir Farah ( 1995-1997 )
• Khader Ma'alen Ali ( 1997-2000 )
• Abdulrashed Dulane ( 2000-2003 )
• Abdi Jibril Ali ( 2003-2005 )
• Abdullahi Xasan Maxamed "Lugbuur" ( 2005-2008 )
• Daud Mohamed Ali "Daud Axmar" ( 2008-2010 )
• Cabdi Mohamud Omar "Cabdi Ilay" ( 2010-2018 )
• Ahmed Abdi Sh.Mohamed "Ilkacase"( 2018 )
• Mustafe muhumed Omer "Cagjar" ( 2018-xilligan )
Madaxweynaha hadda jira waa Mustafe muhumed Omer, oo la doortay 22 Ogosto 2018. Dhanka kalana waa waa gudoomiye ku xigeenka xisbiga barwaaqada, kaas oo ah xisbiga talada haya dalka Itoobiya ².
Source:
(1) Soomaali Galbeed - Wikipedia.
(2) List of presidents of the Somali Region, Ethiopia - Wikipedia.