Fahanka ganacsiga
Dhaqaalaha waa saynis bulsheed oo daraasad ku sameeya sida shaqsiyaadka, ganacsiyada, dowladaha, iyo bulshada ay u qoondeeyaan ilo yar yar si ay u qanciyaan rabitaankooda iyo baahiyahooda aan xadidneyn. Waxay falanqeyneysaa sida dadku go'aanno u gaaraan oo ay midba midka kale ula falgalaan suuqyada iyo nidaamyada kale ee dhaqaalaha.
Asal ahaan, dhaqaaluhu wuxuu ka walaacsan yahay wax soo saarka, qeybinta, iyo isticmaalka badeecadaha iyo adeegyada. Waxay sahamineysaa qodobo kala duwan oo saameyn ku leh howlaha dhaqaalaha, sida bixinta iyo baahida, qiimaha, dhiirigelinta, kharashaadka wax soo saarka, tartanka suuqa, iyo siyaasadaha dhaqaalaha.
Dhaqaaleyahannadu waxay adeegsadaan moodallo, aragtiyo, iyo habab tiro si ay u fahmaan una sharxaan dhaqanka dhaqaalaha iyo ifafaalaha. Moodooyinkani waxay ka caawiyaan dhaqaaleyahannada inay falanqeeyaan oo ay saadaaliyaan natiijooyinka go'aannada iyo siyaasadaha kala duwan ee dhaqaalaha. Dhaqaalaha ayaa sidoo kale ku tiirsan cilmi baarista iyo falanqaynta xogta si loo tijaabiyo fikradaha iyo xaqiijinta aragtiyaha dhaqaalaha.
Waxaa jira laba laamood oo ballaaran oo xagga dhaqaalaha ah: microeconomics iyo macroeconomics. Microeconomics wuxuu diiradda saarayaa dhaqanka shaqsiyaadka, qoysaska, iyo shirkadaha, isagoo baaraya sida ay wax u doortaan ugana dhexgalaan suuqyada gaarka ah. Waxay falanqeyneysaa fikradaha sida dhaqanka macaamiisha, wax soo saarka, isu dheelitirka suuqa, iyo doorka dowladda ee nidaaminta suuqyada.
Macroeconomics, dhinaca kale, wuxuu bartaa dhaqaalaha guud ahaan. Waxay baaraysaa isku-darka doorsoomayaasha sida dakhliga qaranka, shaqo la'aanta, sicir-bararka, kobaca dhaqaalaha, iyo doorka siyaasadaha maaliyadeed iyo lacageed ee xasilinta dhaqaalaha. Macroeconomists waxay ujeedadoodu tahay inay fahmaan oo ay saameyn ku yeeshaan arrimaha saameeya waxqabadka guud ee dhaqaalaha.
Dhaqaalaha ayaa sidoo kale ka kooban hoosaadyo kala duwan iyo goobo gaar ah oo waxbarasho ah, oo ay ku jiraan dhaqaalaha shaqaalaha, dhaqaalaha caalamiga ah, dhaqaalaha horumarinta, dhaqaalaha deegaanka, dhaqaalaha dabeecadda, iyo dhaqaalaha dhaqaalaha, iyo kuwa kale. Qayb-hoosaadyadan ayaa si qoto dheer uga dhex muuqda dhinacyo gaar ah oo ku saabsan dhaqanka dhaqaalaha iyo ifafaalaha.
Isku soo wada duuboo, daraasadda dhaqaaluhu waxay bixisaa aragtiyo ku saabsan sida ay bulshooyinku u qoondeeyaan kheyraadka, u sameeyaan ganacsi-ganacsi, oo ay u abuuraan hanti. Waxay ka caawineysaa siyaasad dejiyayaasha, ganacsiyada, iyo shaqsiyaadka inay gaaraan go'aano xog ogaal ah oo ku saabsan qoondaynta kheyraadka, horumarka dhaqaalaha, iyo siyaasadaha dadweynaha ee saameeya natiijooyinka dhaqaalaha.